Ndhuna Muyexe a nga tsakisiwi hi vuhosi bya van’wana

Orlando Chauke

Se swi endla kwalomu ka lembe mfumo wa xifundzhankulu xa Limpopo wu sayinile mapapila ku tiyisisa ku vuyerisiwa ka vuhosi bya ka Khakhala, na tin’wana tihosi to fana na Maswanganyi xikan’we na Siyandhani, lava swi tiyisisiweke hi khomixini ya swikoxo swa misava.

Loko ku hlwela loku ku tikomba ku nyika nkarhinyana eka tihosi leti tihosi leti nharhu a ti luva kona va nga se vuyiseriwa vuhosi bya vona, kun na ku hlangana-hlangana eka tindhuna leti bohekaka ku cinca lomu a ti fanele ku luva kun’wana ku ya luva eka tihosi tin’wana.

Ndhuna Muyexe, loyi a luvaka ehansi ka hosi Thomo, loyi sweswi a bohekaka ku cinca lomu a luvaka kona ku ya eka hosi Khakhala, u tikomba a nga tsakisiswi hi ku cinca loku.

U tirhisile nkarhi lowu a nyikiwile wona, hi nkarhi lowu a ku lahliwa manana wa meyara wa masipala wa Giyani Basani Shibambu ku phofula ta le mbilwini, laha a vuleke leswaku mfumo wu nghenelela timhaka ta vuhosi swi nga lavi wona, naswona sweswi mfumo wu tisile ku hlangana-hlangana hi ku vuyisela hosi Khakhala vuhosi byakwe na tin’wana tihosi vuhosi bya vona.

“A swi tshamisekanga ku va mfumo wu famba wu nyika van’wana vuhosi ku nga ri na vuxokoxoko byo hetiseka, hikuva swi tisa ku hlangana-hlangana,” ku fefenha ndhuna Muyexe laha a vuleke leswaku a nge swi koti ku yisiwa hansi na le henhla hi hosi Khakhala hikuva eka yena a nga se va hosi.

“Un’wana ku suka eka Khakhala u tile ku ta hi byela leswaku hi nga ha tsemi switandi ehandle ka ku tivisa hosi Khakhala, i yini sweswi! A ndzi nge swi koti ku kayakayisiwa, lunghisani timhaka ta n’wina.” U vula marito lawa a ma kongomisile eka va CoGHSTA. “Ndzi languteni kahle, ndzi ntsongo, naswona ndza swi kota ku lwa. I khale mi tlanga hi va tata wa hina, a mi va cinisa rhuvurhuvu hikuva a va khalabyile va tlhela va nga dyondzanga, ,kambe ku nga ri ka mina, a ndzi nsinya wo khandziyeka, na hina a hi lo dyondza mara ha swi kota ku tsala mavito ya hina” u ya emahlweni.

Loko a vutisiwa leswaku timhaka ta vuhosi lebyi bya ha ku vuyerisiwaka eka vinyi va kona ti fika kwihi, Muvulavuleri wa MEC wa CoGHSTA Molebetsi Masedi u vule leswaku timhaka leti ti sungurile naswona vaaki va ta tivisiwa ku nga ri khale leswaku i va mani lava hlawuriweke ku teka switulu swa vukosi.

“Ku vuyiseriwa ka vuhosi bya vona swi tiyisisiwile hi N’wendzamhala lembe leri hundzeke, lexi nga sala i ku endzeriwa hi vativi va matimu ku kuma loyi a faneleke ku tshama exiluveleni xa vuhosi bya kona, ku suka kona, hi kona hi nga ta kota ku va veka eswitulwini,”