Ndzawulo ya rihanyo yi komisa masiko yo tshama wexe
Ndzawulo ya rihanyo laha Afrika Dzonga yi tiyisisile eka rixaka leswaku masiku yo tihambanisa na vanhu endzhaku ka loko munhu a khomiwile hi xitsongwatsongwana xa COVID-19 loko a ri na swikombiso swintsongo a tlhela a va a ha tiyile emirhini ya hungutiwile ku suka eka khumemune kuya eka khume.
Xiviko lexi xita endzhaku ka loko ndzawulo yi kumile vumbhoni bya leswaku vavabyi vo hlaya lava nga na swikombiso swintsongo swa xinghunghumana xa Corona vaya emahlweni ya va nga ha kombi swikombiso bya xitsongwatsongwana endzhaku ka masiku ya nkombo ku ya eka khumembirhi.
Holobye wa rihanyo Dr Zweli Mkhize, u vule leswaku ku endla vukamberhi hi xikongomelo xo lava ku kuma swikombisa swa vuvabyi, a swi vuli leswaku loko munhu a nga ri na swikombisa a ngana byona vuvabyi, hikuva eka van’wana a byi kombisi swikombiso, kambe ku endla vukamberi swa pfuna, hikuva vuvabyi lebyi byi nga tlulela van’wana handle ko lemuka leswaku vana byona. U tlhele a hlamusela nkoka wa ku tihambanisa na vanhu loko munhu anga ti twi kahle emirhini.
Ndzawulo yi tlhele yi swi veka erivaleni leswaku munhu loyi a vabyaka ngofu hi ntungu wa vuvabyi bya corona, naswona a lulamelaka kuya exibedlhele ku ya kuma ku pfuniwa hi muchini wa ku hefumula, munhu wa muxaka loyi, u fanele a tshama masiku yo leha ku fikela laha swikombiso swi fambaka hiku hetiseka. “Loko munhu a tshamile exibedlhele eka muchini wa moya ku ringana masiku ya khume, swi fanerile leswaku loko a vuya ekaya a tlhela a tshama masiku man’wana ya khume nakambe. Leswi swita nyika ku tshemba leswaku munhu loyi u horile eka xitsongwatsongwana xa corona, na swona u hava swikombiso swa vuvabyi” ku vula Mkhize.
Kasi vanhu lava nga tluleriwa hi ntungu wa vuvabyi bya COVID-19, kambe va ri hava swikombiso swotala kumbe ku vabya ngopfu, va ta pfumeleriwa ku tihambanisa na varhandziwa va vona ku ringana khume wa masiku.
Hikuva vanhu lava a va lavi xibedlhele kambe mimiri ya vona yi nga kota kuva tilwela eka xitsongwatsongwana lexi, tsena loko vo landzelela swiletelo swa ndzawulo rihanyo, leswi katsaka kudya hi ndlela ya kahle, tlhelo no endla vutiolorhi masiku hinkwawo.
Swi tiyisisiwile leswaku vuvabyi bya COVID-19 byina matimba yo tlulela munhu hi ku famba ka moya, hikuva bya swikota ku tshama emoyeni ku ringana tiawara ta nhungu. Hambiswiritano, vumbhoni lebyi byi endlile leswaku mfumo wa Afrika-Dzonga wu veka nawu wa leswaku vanhu hikwavo vafanele ku tshama va ambarile xisirheleri lexi pfalaka nomo na nhopfu, leswaku xinghunghumana xa corona xi nga tshuki xiva nghena.
Sweswi Afrika Dzonga yi le ka timhangu leti tlulaka 408 052 ta vuvabyi bya COVID-19, na mafu yo tlula 6093. Leswi swi veka tiko ra Afrika Dzonga ku va ri ri rona leri fambaka emahlweni hi timhangu ta xitsongwatsongwana xa Corona eka tiko-nkulu ra Afrika. Vanhu va fanele ku tshama vari karhi va landzelela milawu leyi nga vekiwa hi nhlangono wa rihanyo wa matiko (WHO) kuta pfuneta ku sivela ku andza ka vuvabyi bya nkanu byo fana na lebyi.