Munhu u ta ku nwisa dzope
Hi Andrew Hlongwane
Manana Maggy Mathebula wo huma a Babanana village, Nwamitwa, ehansi ka Masipala wa Greater Tzaneen eXifundzankulu xa Limpopo, u boxe leswaku eka swihari hinkwaswo, u fanele u hlonipha no tlhela u chava munhu.
Mathebula u hlamuserile leswaku hambi sirha, Brenda Fassie u lovile a yimbelerile risimu a ku “Umuntu angeke umkhonfeme” leswi swivulaka leswaku “A person cannot be predicted” hi ndzimu ya xinghezi, la ha a ringetaku ku vula leswaku unga tshuki u vekile tshembo eka munhu wa misava leyi.
Major-General Mathebula (61), u tirile eXiphoriseni kuringana makume nharu mune (34) wa malembe ku fikela loko a hluvula xidloko a ya ti wisela a kaya ka yena.
Loko Mathebula a mburisana na muteki wa mahungu wa Ntlhavela, ekaya ka yena a Flora Park a Tzaneen u vule leswaku u fambile matiko mohlaya swinene ku katsa na swifundza-nkulu swa tona.
” Ndzi fambile matiko motala ku katsa na swifundza-nkulu swa tona, hi laha ninga dyondza munhu kona,” ku vula Manana Maggy Mathebula.
Loko Manana Mathebula a ya emahlweni, u vule leswaku munhu u ta ku komba matino ya le makumu kambe a ku xava ta le non’weni, ku lunga ka munhu hi n’wi languta a swi vuli leswaku hi leswi a nga xi swoho kambe a nga ku ghevenga a ka ri a hleka na wena.
“khamba ra swi kota ku ti tsongohata leswaku u va na ntshembo leswaku a nga dyohangi ha ka nene kambe a ri yena mu endli kumbe mu dlayi,
“Eku tirheni ka mina a vuphoriseni ni vonile leswaku maphorisa vo tala va tsandzeka ntirho kumbe va hetelela va hlongoriwile hambi kuri ku khomiwa hi mhaka yo pfumela ku xaveriwa swon’wa kumbe ku teka coco. Ku tirha hi ku tshembeka swa pfuna nakona swi hlayisa ntirho wa wena,” ku vule Mathebula.
Mathebula u tshamile eka xitulu xa vu Major-General ku ringana makume-mbiri mbiri wa malembe (22) na kona u hlamusela leswaku u byi kumile eXifundzankulu xa Western Cape.
Mathebula u vile murhangeri eka tindhawu to tala ku katsa na xitichi xa Maphorisa xa Tzaneen la ha a khomile xivandla xa Tzaneen Cluster Commander.
Mathebula u hlamusela leswaku himpfuka a sungurile ku tirha ta ni hi phorisa u dyondze munhu ku tlula swihari hinkwaswo.
“Loki u ri Phorisa ufanele ku tiva leswaku khamba kumbe xigevevenga xi [ri] na makungu hinkwawo. Khamba ra swi kota ku vula vunwa ra ntiyiso leswaku unga ri khomi ku tlhela ku va na makhamba yo tshembisa maphorisa mali,
“Kambe loko unga swi tivi na loko u randza mali u ta ti onhisela ntirho hikuva u ta hetelela u caciwa [ku hlongoriwa], hambi kuri ku khomiwa kunene. Nakona ra [Khamba] swi kota ku ti endla munghana wa wena leswaku swi ta olova ku ya yiva,” ku vula Manana Mathebula.
Xihundla xa Manana Mathebula hi ku i n’anga yo tiva m xintu
Manana Mathebula u boxile leswaku loko a hari eka Ndzawulo ya Xiphorisa a randza ku kombela vatirhi kulobye [Maphorisa] van’wana leswaku va tirha hi ku tshembeka hikuva eka vu phorisa ku tele miringo.
“Loko u ri phorisa u tirha hiku tiyimisela u zondiwa hi makhamba. Kambe unga vileli hikuva a wu thoriwangi hi vona makhamba ya lawa. Munhu a nga thoriwi ka ti khampani timbirhi hikuva eka yin’wana u ta endla swihoxo”, ku engeta Manana Mathebula.
Loko Manana Mathebula va ya emahlweni va vurile leswaku vati nyungubyisa hikuva a khomberile ku huma kumbe ku tshika ntirho a nga se kombiwa hi ti ntiho hambi kuri ku khomiwa, laha anga vula ku yena a nga tivi ku yisiwa ekhoto, hi swihehlo swo karhi.