Muxavi wa Thirasifoma yo yiviwa a Tsoniwa Beyili

Hi Themba Chauke

Khoto ya Majisitarata wa Atteridgeville yi tsonile beyili Katlego Molepo wa malembe ya 32, wo huma eMiddelburg, loyi a hehliwaka hi ku xava thirasifoma ya ntsengo wa R7 wa timiliyoni leyi yiviweke exitichini xa gezi xa Claudius eLaudium. Lava a hehliwaka na vona va katsa vatirhi va Masipala wa Doroba ra Tshwane Kleinbooy Mahlangu (45) wo huma eSoshanguve, Thomas Baloi (41) wa le Pitori N’walungu , na Daniel Kubayi (50) wo huma eHammanskraal, lava vona va nyikiweke beyili. Hinkwavo ka Mune wa vona va langutanile na swihehlo swo yiva nhundzu ya nkoka.

Ku vuriwa leswaku hi ndzhengha wa ti 07 Hukuri 2024,maphorisa ya Doroba ra Tshwane (TMPD) xikan’we na maphorisa ya tiko va lumiwile ndleve hi Vukhamba lebyi a byi humelela exitichini xa gezi. Loko va fika, va kumile michini, tilori xikan’we na movha lowu a wu tsariwile tanihi movha wa masipala wa Doroba ra Tshwane. Kasi vanhu lava a va ri endhawini leyi, va tsandzekile ku humesa maphepha yo kombisa leswaku va tile entirhweni, hikokwalaho ka leswi, vanhu va 11 lava a va ri eka xivandla lexi va khomiwile. Kasi Khume va vuye va ntshuxiwa exitokisini. Kasi mutirhi un’wana wa masipala wa Tshwane Madimetja Jacob Malebane wa malembe ya 38, loyi na yena a khomiwile eka xivandla lexiya, u tivonakarisile ekhoto hi siku ra 28 Hukuri 2024 naswona u humesiwile hi beyili.

Hi nkarhi wa vulavisisi, swi kumekile leswaku Mahlangu, Baloi na Kubayi va tsutsumile ku nga se fika maphorisa. Papila ro va khoma ri vuye ri humesiwa naswona hinkwavo va ri vanharhu va khomiwile emitirhweni ya vona hi siku ra 01 Mawuwani 2025. Loko ku ri Molepo, yena u tiheleketile exitichini xa Maphorisa ya Atteridgeville hi siku ra 06 Mawuwani 2025. Hi nkarhi wo endla xikombelo xa beyili, Molepo hi ku tirhisa Vayimeri Vakwe, u vule leswaku mfumo a wu na nandzu wo tikela ehenhla ka yena. U tlhele a vula leswaku u fanele ku humesiwa tanihileswi a nga tatana wa majaha ya Mune, u na nsati loyi a n’wi sapotaka naswona u hanya hi maphilisi.

Hambiswiritano, muchuchisi Grace Komane u alanile na xikombelo a kombisa hi ntikelo wa nandzu xikan’we na nandzu lowu hundzeke lowu endliweke hi Molepo wo endla vuxisi eka UIF, naswona leswi swi endlile leswaku a nyikiwa xigwevo xo tshama ekhotsweni malembe ya Ntlhanu kumbe ku hakela ndziho wa R40 000. Khomane u tlherile a kombisa leswaku Molepo u endlile nandzu wa sweswi endzhaku ka tin’hweti ta Khume a endlile Vuxisi bya UIF leswi ku nga xikombiso xa leswaku u ta ya emahlweni a endla vugevenga.

Majisitarata u yimile na muchuchisi wa mfumo a vula leswaku muehleketeleriwa u langutanile na nandzu wa ntikelo, naswona xiyimo xa rihanyo ra yena xi nga lawuriwa exitokisini. U tsandzekile ku nyika vumbhoni byo khomeka bya leswaku vana va yena va ta hlupheka loko a nga nyikiwi beyili laha Khoto yi nga kombisa leswaku a nga na mhaka yo khomeka leyi nga endlaka leswaku a kuma beyili. Khoto yi tekile xiboho xa leswaku ku ta va ku nga ri ku tsakela ka Vululami ku n’wi nyika beyili. Mhaka leyi yi hundziseriwile emahlweni ku ya eka siku ra 05 Mhawuri 2025 leswaku yi ta hundziseriwa kuya eka Khoto ya Xifundzha.