MATI MA VUYILE EMAVILIGWE

Hi Pilot Manganyi

Muganga wa Maviligwe, ehansi ka masipala wa Collins Chabane wu kumile mphakelo wa mati endzhaku ka tinhweti to hlaya to pfumaleka ka mati. Vaaki va kombisile ku tsaka loko va vona vukona bya mati va nga swi ehleketelelanga.

Swi na nkarhi wo leha vaaki va muganga wa Maviligwe na miganga-akelana yo fana na Josefa na Matiyani va ri karhi va hlupheka hikokwalaho ka ku pfumaleka ka mphakelo wa mati. Vaaki a va miganga leyi va hanya hi ku xava mati.  Leswi swi tisile ntshikelelo eka mindyangu leyi pfumalaka swa le mandleni.

Vaaki a va fanerile va rhangisa emahlweni xilaveko xa ku xava mati, va veka swilaveko swin’wana etlhelo. Maendlelo ya muxaka lowu ya ha ya emahlweni emigangeni ya ka Josefa na Matiyani ku fika na sweswi tanihileswi ku nga muganga wa Maviligwe ntsena wu nga kuma mphakelo wa mati.

Hambiloko vaaki va Maviligwe va kumile mphakelo wa mati, va na ku kanakana hi mahumelo ya wona. Vaaki va sungurile ku chela mathangi, madiromu, swigubu na swin’wana swa swikotlola swi tala hi mati, tanihileswi va nga tiviki leswaku ma ta huma ku fikela rini.

Vaaki va chava leswaku mati ma nga ha tsemeka nakambe ma nga ha humi ku ringana nkarhi wo leha tanihileswi swi tshamaka swi ri karhi swi humelela.

Makasela Isack, muaki wa muganga wa le Maviligwe u boxile leswaku vaaki se va toloverile ku hanya hi ku hluphekisiwa hi nkayivelo wa mati. “Swa antswa munhu a kangetela swikotlola na madiromu hinkwawo leswaku ku tshama ku ri na mati, ehandle ka ku xava mati nkarhi hinkwawo”, ku boxa Makasela.

“Lexi hlamarisaka hi xiyimo lexi, hi leswaku matiko-akelani yo fana na Makuleke na Maphophe ya kuma mphakelo wa mati. Leswi swi hi siya na swivutiso leswaku, xana swi tsandza kwihi leswaku na hina hi kuma mphakelo wa mati yo ringanela”, ku engeta Makasela.

Van’wana va vaaki va na ku pfumela leswaku ku na munhu loyi a hoxaka xandla eka xiyimo lexi. Vaaki va tshamile va kuma muchini lowu yisaka mati emugangeni wa Maviligwe wu tshoviwile ku tlhela ku cheriwa na semende. Leswi swi khumbhile vaaki xikan’we na ku lava ku tiva leswaku xana ku nga va ku ri mani, naswona nandzu wa kona ku ri yini.

Ku pfumaleka ka mati swi tisile ntshikelelo eka xin’wana na xin’wana lexi tirhisaka mati, ku katsa swifuwo, rihanyo na vana va xikolo. Vaaki va kombisa leswaku va hlupheka hi mphakelo wa mati loko vaakelani va ri karhi va kuma mphakelo wa mati. “Hi lahlekeriwa hi ntshembho hikuva a swi tikombi mati ma vuyerile makumu,” ku boxa un’wana wa vaaki va le Maviligwe.

Masipala a wu se angula nchumu mayelana na xiyimo lexi langutaneke na miganga leyi, kambe, vaaki va lava tihlamulo mayelana na leswi va langutaneke na swona emigangeni ya ka vona.