Vutolori bya vadyuhari.

Dunisani Ntsanwisi

Masipala wa Greater Giyani wu tekile goza lerikulu eku susumeteni ka vadyuhari leswaku va hlayisa rihanyo ra vona hi ku khoma mitlangu ya wona ya lembe na lembe ya Golden Games hi Ravunharhu. Makungu ya xiyenge lexi, I ku kurisa matimba ya miri, vuxaka bya vanhu, xikan’we no hlohlotela vutomi bya rihanyo lerinene exikarhi ka vanhu lavakulu. Xiyenge lexi xi khumbhile vanhu lavakulu va malembe ya le henhla, ku sukela ka 60 ku fika eka 80.

Xiphemu xa Golden Games i nongonoko wa tiko hinkwaro wa Afrika-Dzonga lowu susumetaka rihanyo ra vanhu lavakulu hi ku tirhisa mitlangu na vutumbuluxi. Mitlangu ya bolo na mitlangu yo olova ya vutiolori leyi endleriweke ku tiyisa miri, ku vumba na ku tsutsuma na mitlangu yin’wana yo hambana-hambana leyi ringaneke na malembe ya vona, yi avanyisiwile aka vanhu lava va nga kota ku nghenelela.

Nkoka wa xiphemu lexi a ku nga ri mitlangu ntsena, kambe ku tsundzuxa vadyuhari nkoka lowu vutiolori na ku tshama va hlanganile.

Ku tsaka ka siku rero a ku nga ri ntsena ku lwa hi mitlangu, kambe a ku ri leswaku ku tsundzuxa vanhu lavakulu nkoka wa ku tshama va ri karhi va tirha ni ku tshama va hlanganile. Nhloko ya Rihanyo na Vuxaka wa Greater Giyani, Cony Manganyi, u tiyisisile nkoka lowu ku tiolola swi nga na kona eka vadyuhari.

U boxile leswaku mitirho ya mavoko yina nkoka eka vanhu va malembe ya le henhla, hikuva swi pfuna ku fambisa ngati, ku tiyisa mirhi na marhambu. Vutiolori bya mavoko byi pfuna ku papalata mavabyi ya tinxaka-xaka lama karhataka vadyuhari.

“Ku tiolola swi na mbuyelo lowunene eka vadyuhari, tanihileswi mitirho ya mavoko yi vuyetelaka rihanyo ra vona hi ku ndlandlamuxa mafambelo ya ngati, ku tiyisa mirhi na marhambu”, ku paluxa Cony.

Manganyi u engetile a boxa leswaku vadyuhari va nga kota ku ti yimela va tlhela va ti endlela leswi va swi lavaka ku nga ri na mpfuno wa munhu,  tanihileswi ku tiolola swi pfunaka ku hanya vutomi lebyinene na ku andza. Ehandle ka ku nyika matimba, ku tiolola swi pfuna leswaku munhu a nga ehleketi ngopfu, a va na nqhondho leyi lulameke xikan’we na ku susumeta mahanyelo ma yena ma siku na siku. Leswi swi pfuna leswaku vadyuhari van ga karhati hi ku famba ka nkarhi.

Xiphemu lexi xi pfumelerile vahluli va mphikizano wo sungula leswaku va nghenelela aka mphikizano wa rhengu ra vumbhirhi ra mitlangu ya nsuku. “Vahluli va mphikizano wa siku vata yisa emahlweni mphikizano eka xidundzhwana xa Maruleng, ku suka kona vata ya emahlweni hi ku yimela xifundzha, kukondza vaya nghenelela mphikizano wa tiko hinkwaro”, ku angula Manganyi.

Manganyi u vule leswaku Masipala wa Greater Giyani wu ti yimiserile ku tirha hi matimba ku cinca ndlela leyi nhlangano wa vanhu wu langutaka vanhu lavakulu, tanihikeswi wu yisaka emahlweni swiphemu swa muxaka lowu. A tlhela a kombisa nkoka wa ku endla vutiolori ni ku hlangana ka vanhu, swinga yi hi malembe.

Tinhenha ta vutiolori bya mitlangu ya Masipala wa Giyani va karhi va lunghisela mphikizano lowu landzelaka wa Golden Games. Masipala wa Giyani wu na ku tshembha leswaku tinhenha ta wona ti ta tirha hi matimba ku hlula eka mphikizano wa xifundzha na wa tiko. Manganyi u hlamusela leswaku loko mphikizano wu hela, u lava ku endzela N’walungu na ntlawa wa yena. U engeteli a kombisa ku tshembha ka yena leswaku van’wana va vatlangi va Giyani va ta fika eka rhengu ra ku yimela tiko.

Ku humelela ka mphikiano lowu swi kombisa vumundzuku lebyi tshembhisaka, laha vadyuhari va Masipala wa Greater Giyani va nga ta hanya kahle, va kota ku ti yimela,  va tlhela va kombisa leswaku ku tiolola a swi na malembe, kambe I swa mani na mani.