Ku yimba swa Sivela Mavabyi ya Tingana na Mfukuzana
Hi Mkateko Ndlovu
Tanihi loko vana va xikolo va hetile ku tsala swikambelwana swa le xikarhi ka lembe, ku pfala ka swikolo ka nkarhi wo leha, swi katsana na maxelo yo hola, swi tolovelekile leswaku hi mikarhi leyi majaha ya yimba. Madokodela ya ya xilungu ya kombisa leswaku ya yimile ku lungha ku yimbisa vana va majaha, laha ku komberiwaka vatswari ni vahlayisi va vana ku yisa vana eswibedlele leswaku va ya yimba.
Ndzawulo ya rihanyo yi tiyisisile leswaku yi tiyimiserile ku amukela vana leswaku va ta yimba. Kasi swibedlele swa mfumo na swona swi kombisa leswaku swi ta nyika vukorhokeri byo yimbisa majaha mahala naswona va ta teka vana kusukela eka Khume ra malembe ku ya henhla. Hambiswiritano madokodela yo tiyimela va kombisa leswaku vona a va yi hi malembe, n’wana un’wana ni un’wana loyi a nga lungheka va n’wi amukela leswaku a ta yimba.
Vatswari va fanele va tekela enhlokweni leswaku swi na nkoka leswaku n’wana wa yimba hikuva swi hunguta nxungeto wa ku tluletiwa hi mavabyi, ngopfu-ngopfu lama tluletiwaka hi timhaka ta masangu yo fana na-HIV na fukuzana ya xirho xa le xihundleni eka vaxinuna na le ka varhandzani va vona vaxisati. Swi tlhela swi pfuna na le ka man’wana mavabyi lama humelelaka eka swirho swa le xuhendleni yo fana na ku vaviseka ka thundelo (UTI) ngopfu-ngopfu eka ticence ta xinuna. Ku vuriwa leswaku swi na nkoka ku yisa n’wana loyi a nga na malembe ya le hansi hikuva swi teka nkarhi wuntsongo leswaku a hola.
Holobye wa ndzwawulo ya Rihanyo eLimpopo manana Dieketseng Mashego u kombisile leswaku u seketela swinene ku yimbisiwa ka majaha tanihiloko a simekile Pfhumba ro Yimbisiwa ka vavanuna. Pfhumba leri ra xifundzankulu hinkwaxo ri kongomisiwile eka ku tlakusa ku yimbisiwa ka vavanuna tanihi matshalatshala yo hunguta nxungeto wa ku tluletiwa ka HIV na ku antswisa rihanyo ra vavanuna hi ku angarhela.
