Nghozi ya AI eTiyunivhesithi

Hi Pilot Manganyi

Dok Ubisi u angurile hi ta makanelwa ya vulavisisi lebyi a nga le ku byi endleni hi matirhiselo ya thekinoloji, ngopfu-ngopfu hi tlhelo ra Artificial Intelligence (AI). Makanelwa ya yena ya katsile switandzhaku na nghozi leyi AI yi nga ta va na yona eka vana va xikolo.

Eka makanelwa ya yena, Dr. Ubisi u kombisile ku khumbheka hi tlhelo ra matirhiselo ya AI etiyunivhesithi. U kombisile leswaku thekinoloji yi na nkoka swinene eka vutomi bya vanhu, kambe yi na nghozi hi tlhelo ra swa tidyondzo.

“Manguva lawa, ndzhavuko wa swa tidyondzo wu cincile. Vana va tirhisa ngopfu Artificial Intelligence etiyunivhesithi”, ku boxa Ubisi. A tlhela a vutisa leswaku “kumbe AI ya hi pfuna ku ndlandlamuxa swa tidyondzo, ngopfu-ngopfu eAfrika-Dzonga?”.

Dok Ubisi u kombisile leswaku vana va yunivhesithi va tirhisa ngopfu mpfuno wa xitirhisiwa xa thekinoloji tanihi ChatGPT ku tsala mitirho ya vona ya xikolo. U boxile leswaku “u ta byela n’wana leswaku aya tsala ntirho, ehandle ka ku tirhisa miehleketo ya yena, u ta fika a vutisa ChatGPT, kutani yi n’wi tsalela a kopa, a rhumela ntirho a nga nga wu endlanga”. U hlamusela leswaku, hambileswi swi endlaka leswaku va rhumela mitirho hi nkarhi, swi hunguta vuswikoti na vutivi bya vona, naswona swi ta dlaya ndhuma ya tiyunivhesithi.

U tlherile a boxa leswaku ku tirhisiwa ka AI swi tumbuluxa vulolo eka vana va xikolo, leswi swi nga ta veka tidyondzo ta Afrika-Dzonga enghozini. “Hi maAfrika-Dzonga, loko ho yisa emahlweni mukhuva lowu, xana vumundzuku bya vana va hina byi ta helela kwihi?”.

Dok Ubisi u kombisile nghozi ya AI eka vana hambi ku nga ri eswikolweni ntsena, kambe eka maanakanyelo ya vona. U tiyisisile marito ya yena ya nghozi ya AI leswaku yi tumbuluxa vulolo eka vana hi ku boxa leswaku “u ta vutisa n’wana leswaku, i mani phuresidende yo sungula ya nhlonghe ya ntima ya Afrika-Dzonga? ehandle ka ku anakanya hi yexe, u ta tsutsuma a ya vutisa AI”.

Ubisi u hetelerile kanelwa ra yena hi ku boxa leswaku “ntumbuluko wa AI eka swa tidyondzo wu na mbuyelo, kambe ku na nghozi leyi hi fanekeleke kubyi sivela”. U tlherile a kombela leswaku va xinawu va xengunudza mhaka leyi hi vurhon’wana.