Vanhu va tsundzuxiwa ku teka Tiphilisi
Hi Tracy Novela
Masipala wa Ba-Palaborwa wu kombisa ku tinyiketela eka Vutshunguri bya HIV, na ku sola Madzolonga ku ya hi Rimbewu eka ntirho wa xitsundzuxo wo voninga khandlhela. Meyara wa masipala wa Ba-Palaborwa, mukhaselara Marriam Malatji, u nyikile mbulavulo lowu ku tisa ntshembo na ku hlohlotela vanhu lava hanyaka na HIV/AIDS ku landzelela swileriso swo teka mirhi ya vona leswaku va ta hanya vutomi byo leha bya rihanyo lerinene.
Meyara a vulavula eka ntirho wa lembe na lembe wa Xitsundzuxo xa AIDS wo Voninga Khandlhela hi siku ra ti 8 Mudyaxihi 2025, erivaleni ra Mitlangu ra Humulani, ehandle ka doroba ra Phalaborwa. Mongo wa hungu eka siku leri a wu ku: “U nga Rivali ku Tsundzuka,”; naswona ntirho wu tekiwile tanihi ndlela yo xixima na ku tsundzuka vanhu lava lahlekeriweke hi vutomi bya vona hikokwalaho ka HIV/AIDS xikan’we na ku komba nseketelo eka lava va hanyaka na xitsongwatsongwana enkarhini wa sweswi. Loko a nyika mbulavulo, meyara Malatji u tiyisisile nkoka wo landzelela vutshunguri bya ti ARV, laha a kombiseke hi matirhelo ya tona yo tshikelela
vukarhi bya xitsongwatsongwana na ku pfuna leswaku vanhu va hanya vutomi hi ku hetiseka. U kandziyerile swinene eka ku tinyiketela ka Masipala ku seketela vanhu lava va hanyaka na HIV/AIDS na ku tiyisisa leswaku va fikelela Vukorhokeri lebyi lavekaka bya vutshunguri.
U yile emahlweni a vulavula hi mhaka leyi yi nga tlakuka swinene ya Madzolonga ku ya hi rimbewu eka vaaki. U komberile vaaki ku kondletela ndzhavuko wa ntshamiseko, rirhandzu ni nhlonipho, laha a nga sola tindlela hinkwato ta madzolonga laha a nga kombela vaaki ku tirha swin’we ku tumbuluxa ndhawu ya vuhlayiseki na ntwanano eka vanhu hinkwavo.
Kasi Mufambisinkulu wa xibedlele xa Mathutha L Malatji, Dokodela Sello Rasello, u vurile leswaku u vilerisiwa hi vanhu lava va kamberiweke va kumeka leswaku va na Xitsongwatsongwana xa HIV va nga ha kumekiki leswaku va le kwihi.
U vurile leswaku swiviko swi kombisa leswaku kwalomu ka 1.1 wa mamiliyoni ya vanhu lava kamberiweke xitsongwatsongwana lexi etikweni hinkwaro va nyamalarile, naswona xifundzhantsongo xa Mopani ntsena xi vikiwa kuva xi ri na 48 000 wa vanhu lava, leswi swi xi vekaka eka 5% etikweni hinkwaro.
“Xikongomelo xa hina xa xihatla i ku kuma vanhu lava ku nga se hela lembe,” ku vula Dok Rasello. "Ku vuyisela vanhu lava eka sisitimi ya vutshunguri swi na nkoka eka matshalatshala ya hina yo lwisana na ntungu lowu wa HIV. Hi kombela un’wana na un’wana loyi a nga na Vuxokoxoko bya vanhu lava ku hi pfuna eka mhaka leyi ya nkoka,” wa gimeta.
