Vatirhirhela Mfumo va Xavisa ti ARV
Hi Themba Chauke
Khale ka mutirhela mfumo na mutirhi wa le tliliniki ya La Lucia eDurban, va xavisela vaaki tiphilisi ta ti ARV. Leswi swi vikiwile hi va, Health-e News, lava vuleke leswaku va lumiwile ndleve hi mhaka leyi. Leswi swi endlile leswaku va teka goza ro tihlanganisa na khale ka mutirhela mfumo va tiendla vaxavi. Va burisanile na wanuna loyi a va hlamuseleke hi matirhelo ya yena.
Ku vikiwa leswaku wanuna loyi u byerile va Health-e News leswaku munhu loyi a tirhaka na yena ku nga mutirhi wa tliliniki leyi, u koxa R2000 hi lembe, leswi ku nga tifuku ta 12, leswi swi vulaka leswaku ntsevu wa tifuku i R1000, naswona tiphilisi leti ta humesiwa endzeni ka tifuku ti cheriwa endzeni ka pulasitiki leswaku van’wana va nga swi voni leswaku u nyikiwa tiphilisi.
Va Health-E News, va vula leswaku wanuna loyi a va lumeke ndleve, hi un’wana wa vanhu lava va xavaka tiphilisi. Kasi leswi swi endleke leswaku wanuna loyi a xava ti ARV, hambileswi ti kumekaka mahala etindhawini ta vutshunguri ta mfumo, i ku va a tsandzeka ku hakela xikimu xa vutshunguri laha a kuma kona ti ARV. Leswi swi endlile leswaku vuxirho bya yena eka xikumu lexi byi suriwa.
Hi ku khomiwa hi tingana na ku chava ku voniwa hi vanhu etitliniki ta mfumo, u bohekile ku xava tiphilisi eka tikhemisi kambe a ti vitana swinene, kutani a tivisiwa hi wanuna loyi a xiviselaka vaaki ti ARV, kutani na yena a endla tano. Ku vuriwa leswaku tiko ra Afrika-Dzonga ri na kwalomu ka 5.9 wa timiliyoni ta vanhu lava kumaka vutshunguri bya HIV lava kumaka ti ARV mahala, loko kwalomu ka 420 000 wa vanhu va kuma vutshunguri eka tindhawu leti ti tiyimeleke, laha ti ARV ti koxaka exikarhi ka R230 kuya eka R747.
Kasi MEC wa Rihanyo eKwazulu-Natal, Nomagugu Simelane, u vurile leswaku Ndzawulo a yi nga tivi nchumu hi ku yiviwa ka ti ARV etliliniki ya La Lucia clinic, laha a nga lemukisa vaaki ku tshika ku xava ti ARV hikuva ti kumeka mahala, laha a vuleke leswaku va ta lavisisa mhaka leyi a tlhela a vula leswaku lava va xavaka ti ARV na vona va wela eka makhamba. Kasi loko ku ri Huvo ya AIDS ya Afrika-Dzonga (SANAC) yi vurile leswaku ti ARV ti hakeleriwa hi xibalo xa vaaki naswona swi fanele ku sirheleriwa.
