Mihlolo ya tinyoxi eLusaka

Hi Andrew Hlongwane

Swi tekile malembe mambiri leswaku muti wa ka Ndlovu wu tlhelela eka xindzhuti xa wona emugangeni wa Lusaka ehandlenyana ka dorobha ra Tzaneen kwala xifundzheninkulu xa Limpopo. Muti lowu awu chaviwa hi vaakelana lavankulu na lavantsongo kasi na vahundzi va ndlela a swi boha va cinca ndlela.
Loko van’wana va humesile marito la ma nge swi na vuloyi xikarhi.
Muti lowu a wu vhakeriwile hi tinyoxi ku ringana malembe mambiri kiumbe ku sukela hi lembe ra 2019.

Tinyoxi leti a ti hundzukile maphorisa ya muti hikuva muendzi a ti bhoheka ku n’wi chavisa a huma hi rivilo ra timbyana tinharu. Hambi kuri va muti wa ka Ndlovu a va pima mafambelo kumbe tlhelo ro fambela ehandle ka swona a wu kuma mfungho.
Kambe Lucas “Khamara” Ndlovu wa makumenharu-nhungu wa malembe a nga n’wana wa kwale mutini u tekile xiboho xo tiyela tinyoxi leti a ti ri endzeni ka philara.
Kambe as wi n’wi olovelangi ku va a ti susa. Tin’wana ti tlurile na yena a ti yimela onge i xidzidzi.

Lucas u lwile na tona ku ringana kumbe ku hundza ti awara ta ntlhanu ku fikela ti karhala yena aya emahlweni hi ku teketela vulombe. Loko hina va phephahungu hi kumile riqingo eka vaakelana va hi tivisa no hi rhamba leswaku hi ta va timbhoni eka leswi a swi ri ku humeleleni. Xikongomelonkulu eka vona a ku ri ku hi ta vona Lucas a lumeteriwa hi tinyoxi hambi eswi a va chava leswaku tinga hetelela hi ku herisa vutomi bya yena.

Loko hi fika hi kumile leswaku vaakelana va hlometerile hi mafasitere va chava ku huma. Kambe endzhaku ka swona un’wana na un’wana ku katsa na vahundzi va ndlela a va tsakile swinene va tlhela va pima leswaku munhu wo fana na Lucas u faneriwa hi xidlodlo.Un’wana va vaakelana, Nancy Khosa u hlamuserile leswaku hambileswi a va chava ku hlamusela leswaku a va ehleketelela leswaku ndyangu wa ka Ndlovu a wu bohile hi tinyoxi loko van’wana a va pumba vu loyi hikuva a ku na munhu loyi a kotaka ku fuya tinyoxi. Khosa u khensile swinene loko Lucas a swi kotile ku yimela mhaka ya tinyoxi leti a ti karhata vanhu emugangeni wa Lusaka.

Lucas u hlamuserile phephahungu ra Nthavela leswaku a swinga olovi ku lwisana na tinyoxi leti kambe hi mhaka yo chavela vana a ndzi boheka ku hlayisa vutomi bya vona hi ku lwisana na tona leswaku ti ta suka emutini.
“Endzaku ko lwisala na tinyoxi leti ndzi swi kotile ku hungasa hi vulombe”, ku hlamusela Ndlovu. “Kambe ndzi rhandza ku tivisa vaakatiko leswaku va nga tshuneleli tinyoxi hikuva ta dlaya”, ku gimeta Ndlovu.

Xipikitere xa va ka SPCA eTshwane tatana, Mishack Matlou u hlamuserile phephahungu leswaku tinyoxi hi swin’wana leswi hlayiwaka eka swihari swa nghozi.
“Tinyoxi ta dlaya nakona loko ti kuma ndhawu yo wisa hi kombela mi ti hlonipha ku fikela ti suka. Eka minkari leyitaka hi kombela vaakatiko va ringeta ku tihlanganisa na SPCA leyi yi nga kusuhi na vona leswaku va ta pfuniwa hi vatiri va swihari Va ntokoto”, ku vula Matlou.