Khale ka holobye wa Timali a hundza emisaveni
Hi Ntsakisi Gracia Chauke
Vandla ra African National Congress (ANC) ri vilerisiwa swinene hi rifu ra Tito Mboweni. Mboweni a ri murhangeri loyi a xiximiwa tlhelo khale ka holobye wa Timali wa Afrika Dzonga. U hundzile emisaveni hi Mugqivela nivusiku endzhaku ko vabya swa nkarhinyana, a ri na malembe ya 65 hi vukhale. Ndyangu wa yena wu vula leswaku u lovile exibedlhele, a rhendzeriwe hi varhandziwa va yena.
Phuresidente Cyril Ramaphosa u kombisile ku vilela ka yena, a vula leswaku rifu ra Mboweni a ri nga languteriwanga naswona tiko ra Afrika Dzonga ri lahlekeriwile. U tsundzuke Mboweni tani hi murhangeri wo tirha hi matimba loyi a nga lwela timfanelo ta vatirhi na ku pfuneta ku vumba ikhonomi ya tiko.
Mboweni u tirhile eka swikhundlha swa nkoka eka mfumo. A ri holobye wo sungula wa Vatirhi eka mfumo wa xidemokirasi, laha a nga tirha ku sukela hi 1994 ku fikela hi 1999 ehansi ka Phuresidente Nelson Mandela. Endzhaku u vile gavhenara wa Bangi ya le xikarhi kusukela hi 1999 kuya fika hi 2009, laha a lawula mali ya tiko. Hi lembe ra 2018, Phuresidente Ramaphosa u n’wi thorile ku va holobye wa Timali, ntirho lowu a nga wu khoma ku fikela hi 2021 loko a huma penceni.
Phuresidente Ramaphosa u tlhele a kombisa hilaha Mboweni a tiveka hakona hi ku rhandza ku sweka na ndlela leyi a avelana ku navela ka yena swakudya eka swiyenge swa mabulo, ngopfu ngopfu swakudya leswi humaka ekaya ra yena eModjadjiskloof.
Sweswinyana vandla ra ANC ri tlhele ri rila rifu ra Pravin Gordhan, murhangeri un’wana loyi a tivekaka swinene. Ku hundza emisaveni ka Mboweni i xitlhavi xin’wana eka vandla leri.