Vuvabyi bya Rifuva byi Tekeriwa Enhlokweni

Hi Mkateko Ndlovu

Hi siku ra ti 06 Mudyaxihi 2025, a ku ri siku nkulu ra ku tsundzuka vuvabyi bya rifuva leswi swi nga na nkoka swinene leswaku vanhu va dyondzisiwa hi vuvabyi bya rifuva tanihiloko ku ri vuvabyi lebyi byi xanisaka vanhu etikweni ra hina ra Afrika-Dzonga.

Swi na nkoka ku antswisa vutomi bya vanhu hi ku va dyondzisa hi vuvabyi bya rifuva hi ndlela ya ku papalata ni ku antswisa vuvabyi lebyi. Rifuva i vuvabyi bya mahahu lebyi byi nga tshungulekiki lebyi hlaselaka vanhu va malembe hinkwawo. Swikoweto swa vuvabyi lebyi swi katsa ku pfimba na ku tsana ka misiha leyi rhendzeleke tindlela ta moya, leswi swi endlaka leswaku swi tikisela munhu ku hefemula.

Ku na tinxaka Timbiri ta vuvabyi bya rifuva; ku na muxaka wa vuvabyi bya rifuva wo ta wu famba; kasi kuna muxaka wa vuvabyi bya rifuva wo phikelela, lowu i muxaka lowu wu kombisaka swikombiso swo olova ni swo tika.

Vuvabyi bya rifuva byi nga vangiwa hi ku pfimba ka mahahu, marhimila yo tiya ni ku pfaleka tindlela ta moya. Vuvabyi lebyi byi nga va kona hikokwalaho ka thyaka eka mbango leswi katsaka tichefu na musi, leswi swi nga na khombo swinene eka vana lavantsongo lava masocha ya vona ya ha kulaka. Kasi bya kumeka na hi ku tekelela kusuka eka rixaka. mavabyi yo karhi ya ku hefemula yo tanihi xitsongwatsongwana ya nga onha mahahu ya vana lavantsongo lava va ha kulaka.

Nhlokomhaka ya siku leri, a yi vula leswaku: ‘vutshunguri lebyi hefemuriwaka byi fikelela eka vanhu hinkwavo’. Hambiswiritano vaaki va komberiwa leswaku va tsutsumela etitliniki va ya kambela rihanyo ra vona. Ku antswisa vuvabyi bya rifuva munhu u fanele a tirhisa swidzidziharisi swa ti-Corticosteroid leti hefemuriwaka ni swidzidziharisi swa ti-Bronchodilator hilaha dokodela a leriseke ha kona.

Miri leyi yi pfuna ku hunguta ku pfimba na ku pfuleka ka tindlela to hefemula. Loko u vona swikombisa swo khohlola, ku tikeriwa hi ku hefemula Swi na nkoka ku tirhisa switirhisiwa swo hefemula leswi hatlisaka .

Afrika-Dzonga i tiko leri tikeriwaka hi vuvabyi bya rifuva naswona i ndzhwalo lowunkulu eka vaaki va Afrika-Dzonga. Magidi-gidi wa vaaki va tikeriwa hi vuvabyi lebyi. Madokodela na vatirhi va nhlayiso wa rihanyo va komberiwa ku hlayisa vavabyi lava, xikan’we ni ku va nyika mimirhi leyi yi nga ta hlayisa vutomi bya vona.