Vaakatiko va Lusaka va rilela Gezi

Hi Andrew Hlongwane

Ku buluka ka tintambo ta gezi eka xiphemu xin’wana xa muganga wa Lusaka ehandlenyana ka Nkowankowa swi tise xi vilelo eka vaakatiko loko van’wana va bohekile ku kombela vanhu lavo tirha hi gezi swi nga ri enawini, lava tivekaka tanihi va Izinyoka ku ta cinceriwa ti layeni leswaku va ta fana na van’wana lava tirisaka gezi kwala Afrika Dzonga.

Loko hina va Nthavela hi fika hi kumile tin’wana ta tintambo ti tsemekile.

Hoyihoyi yi ve kona loko va hlamusela leswaku van’wana va vona a swi endla ntlhanu wa masiku va ri hava gezi naswona va onhekeriwile hi swixevo.

Va hlamuserile phephahungu ra Nthavela leswaku ku ti hlanganisa ka vona na mukhanselara wa wadi 18 a ku tswalanga handzu wo nyawula. Van’wana va vona va hlamuserile leswaku vona va nge swikoti ku hakela va Izinyoka leswaku va cinceriwa ti layeni.

“Mina ni nge swi koti leswaku ni xava gezi ni tlhela ni hakela muakatiko a ta ni endlela swin’wana. Hina hi tiva swileriso swa leswaku hi fanele hi tivisa va ka Eskom loko hi hlangana na swiphiqo swa gezi handle ko ku ti endlela,” ku vula Lizbeth.

Loko hi ringeta ku ti hlanganisa na mukhanselara Madala Mukansi, yena u hlamuserile leswaku xiphiqo xa vona wa xitiva naswona u xi hundziserile e ka vativi va swa vuthekiniki laha a nga hlamusela leswaku u tshembisiwile leswaku va fanele va ta cinca bokisi ro engetela ndzilo va chela leri kulu.

Loko ha ha ri eka hungu ra gezi, hi endzerile nkulukumba tatana Maluleke wo tshama kwale Lusaka loyi a nga hlamusela leswaku ku sukela a endla xikombelo xo ngheniseriwa ntambu ya gezi [Post Electricity connection] hi Sunguti 2023, hambi sweswi angasi byeriwa nchumu.

Maluleke u hlamuserile leswaku va ka Eskom va lava munhu a hetelela hi ku vitana va Izinyoka va ta chela gezi. “Munhu loko a landzelela nawu a nga tekeriwi enhlokweni, naswona hi leswi swi hetelelaka swi endla leswaku hi vitana vo swikota va hi endlela hi kota ku va na gezi,” ku vula Maluleke loyi anga tshama eLusaka kusukela hi 1995.

Maluleke u hlamusela leswaku loko va chela gezi endhawini liya ri tlule emutini wa yena hikuva a kumeka eJoni hi nkarhi wa kona. Kambe na sweswi Maluleke u tlela endlwini ya yena ya RDP ku ri xinyami.

Maluleke u ri yena u kombela ku cheleriwa gezi a ta fana na van’wana.

“Mali yo xava gezi a hi nchumu hikuva ndzi hola penceni. Ni fonile ngopfu ni fika laha ndzi nga swi vona leswaku mali ya mina yi helela fonini”, ku vula Maluleke. Swa ha te tano, Nthavela yi heleketile xikombelo na maphepha ya Maluleke.