GGM yi kuma oditi leyi nga basangiki

 Hi Orlando Chauke

Hi nkarhi wa ntshamo ya huvo ya le xikarhi ka lembe eholweni ya vaaki ya Giyani hi Ravumbirhi, Julia Mawasha ku suka ehofisini ya muhleri wa tikota u hlamuserile leswaku hikokwalaho ka yini Masipala wa Greater Giyani wu nga kumi oditi yo basa. Ematshan’weni ya sweswo, va kume vonelo ra oditi leri nga tshamisekangiki, leri fanaka ni ra lembe leri hundzeke. Mawasha u kombisile tindhawu to hlaya ta nkoka leti hoxeke xandla eka mbuyelo lowu, a kandziyisa leswaku hambi leswi masipala wu endleke nhluvuko, ka ha ri na timhaka ta nkoka leti lavaka ku lulamisiwa.

Mhaka yo sungula leyi a nga vulavula hi yona a ku ri ku tlula mpimo ka matirhiselo ya mali yo tlula mpimo, lama ringanaka 9 wa mamiliyoni ya tirhandi. U hlamuserile leswaku xihoxo lexi xi humelerile hikuva tihakelo tin’wana ku suka eka lembe ximali leri hundzeke ti katsiwile hi ndlela leyi hoxekeke eka tirhekhodo ta lembe ra sweswi. Leswi swi endle leswaku swi vonaka

onge masipala wu tirhise mali yo tala ku tlula leyi nga vikiwa eka switatimende swa wona swa timali. Mawasha u kombisile leswaku swihoxo swo tano eka ku vika swa timali swi nga endla leswaku ku nga tiviwi kahle swiyimo swa timali swa masipala naswona swi fanele ku papalatiwa hi vukheta eka tioditi ta nkarhi lowu taka. “Xiphiqo xa vumbirhi a ku ri 10 wa mamiliyoni ya tirhandi eka mali leyi rhekhodiweke hi ndlela yo hoxeka,” ku vula Mawasha.

“Hi kumile leswaku masipala wu tirhise mali ya le magondzweni leyi a yi nga fanelanga ku rhekhodiwa hi ndlela yoleyo, kambe ya ha katsiwile eka tirhekhodo ta timali.” U hlamuserile leswaku ku rhekhodiwa loku hoxekeke ka mali i xivangelo lexikulu xa xihoxo lexi nga eka tirhekhodo ta timali ta masipala. Tanihi leswi mali ya le magondzweni a yi xaxametiwile hi ndlela leyi hoxekeke tanihi mali leyi ya ha kolotiwaka masipala, swi endle leswaku swiyimo swa timali swi nga tshamiseki. Leswi swi nga vanga swiphiqo eka ku kunguhatiwa ni ku endla swiboho swa timali enkarhini lowu taka.

Xiphiqo xa vunharhu, Mawasha u vule leswaku, i kwalomu ka 17 wa mamiliyoni ya tirhandi eka tihakelo ta masipala leti nga hakeriwangiki. Vanhu van’wana a va nga hakelanga leswi a va swi kolota, naswona hi nawu, masipala a wu fanele wu va hakerise ntswalo. Kambe u hlamuserile leswaku masipala a wu hakerisanga ntswalo hi ndlela leyi faneleke, naswona loko va ringeta ku wu engetela eka tirhekhodo ta timali, va endle swihoxo eka ndlela leyi va wu rhekhodeke ha yona.

U vule leswaku xihoxo lexi xi khumba swinene tirhekhodo ta timali ta masipala naswona xi nga vanga swihoxo eka ndlela leyi mali leyi nghenaka yi rhekhodiwaka ha yona. Mawasha u tlhele a boxa mhaka ya vumune leyi fambelanaka na mpimanyeto na matirhiselo ya mali ya xiviri. “Hi kumile ku hambana ka R280,000 loko hi pimanisa mpimanyeto lowu kunguhatiweke na matirhiselo ya mali ya xiviri,” ku vula yena. Mhaka yo hetelela a ku ri hi switatimende swa ku tirhisiwa ka mali leswi masipala wu swi rhumeleke ku ya oditiwa. U vule leswaku va kume ku hambana ka 58 wa mamiliyoni ya tirhandi loko va ri karhi va kambisisa tinomboro.

“Endzhaku vufambisi byi lulamise xihoxo lexi na swihoxo swin’wana leswi hi swi kumeke,” ku vula yena, a bumabumela masipala hi ku hlayisa xiyimo xa wona xa oditi xa khale.