GGM yi langutane na mintlhontlho yo tirhisa mali ya le hansi
Hi Orlando Chauke
Hi nkarhi wa nhlengeletano ya huvo ya sweswinyana eka Masipala wa Greater Giyani, mutshamaxitulu wa komiti ya oditi Kenneth Mhlongo u vikile leswaku masipala wu tirhise mali ya le hansi ku tlula leswi a swi kunguhatiwile, wu tirhise ntsena 11.05% wa mpimanyeto wa wona eka matirhelo ku fikela sweswi. “A hi vilela tanihi komiti ya oditi hi leswaku ha yini matirhiselo ya mali ya le hansi swinene. Hambiswiritano, endzhaku ko burisana na ntlawa wa masipala lowu a wu rhangela hi mufambisi wa masipala, hi tivisiwile leswaku leswi swi vangiwe hi maqhinga yo hlayisa mali lawa a ya tirhisiwa hi masipala,” ku vula yena.
“Mhlongo u tlhele a vula leswaku va vilerisiwa hi leswaku masipala wu tirhise ntsena 13 wa mamiliyoni ya tirhandi eka matirhiselo ya mali ya xibalo ematshan’wini ya 180 wa mamiliyoni ya tirhandi leyi a yi kunguhatiwile, ku nga 7.4% ntsena wa mpimanyeto. Leswi swa vilerisa, naswona ndzi tshemba leswaku va ta swi lulamisa ku nga ri khale,” ku vula yena. Mhlongo u vikile leswaku masipala wu hlengeletile ntsena 18.1% wa mali leyi a yi languteriwile ematshan’wini ya 25%.
“Hi hlengeletile 17 eka 93 wa mamiliyoni ya tirhandi leyi kunguhatiweke, hikokwalaho leyi i ndhawu leyi lavaka ku antswisiwa,” ku vula yena. U engeterile a vula leswaku komiti ya yena yi ringanyete leswaku masipala wu kambisisa pulani ya wona ya mimbuyelo ku kuma tindlela to engetela mali leyi nghenaka. Ku engetela eka sweswo, komiti yi tlhele yi ringanyeta leswaku masipala wu kuma muhlengeleti wa swikweleti wo tshembheka ku vuyisa mamiliyoni ya tirhandi lawa wu nga swi kotangiki ku ti hlengeletela hi woxe. “Hambileswi hi twisisaka leswaku masipala sweswi wu le ku tholeni ka muhlengeleti wa swikweleti, xitsundzuxo xa hina hi leswaku loko munhu a thoriwile, i swa nkoka eka masipala ku tiyisisa leswaku a tirha hi ku hiseka ” ku vula yena.
“Minkarhi yin’wana, vahlengeleti va swikweleti a va tirhi kahle. Hi ringanyeta leswaku masipala wu hatlisa wu herisa tikontiraka na muhlengeleti wihi na wihi wa swikweleti loyi a tsandzekaka ku fikelela leswi languteriweke.” Mutshamaxitulu wa komiti ya oditi u ringanyete leswaku masipala wu thola mulawuri wa khwalithi ku langutela tiphurojeke na ku cincana ka swa timali.
U hlamuserile leswaku munhu loyi u ta tiyisisa leswaku tiphurojeke hinkwato ti landzelela swipimelo leswi pfumeleriweke, milawu na tikontiraka. Mulawuri wa khwalithi a ta tlhela a languta timali ku sivela ku tirhisiwa ka mali loku nga lavekiki kumbe loku nga fanelangiki. Goza leri ri ta antswisa ku va erivaleni na vutihlamuleri loko ri ri karhi ri tiyisisa mphakelo wo antswa wa vukorhokeri. Swi ta tlhela swi tiyisisa leswaku tikontiraka na vaphakeri va vukorhokeri va fikelela swipimelo leswi lavekaka. Mutshamaxitulu u engeterile a vula leswaku vulawuri lebyi byi ta pfuna masipala ku landzelela milawu ya Muhleri wa tikota na ku hunguta khombo ra vulawuri byo biha bya timali.
