Meyara a vilerisiwa hi ku pfumaleka ka mintirho

Hi Orlando Chauke

Meyara wa Greater Giyani Thandi Zitha u komberile vatswari ku tlanga xiave lexikulu eka ku kongomisa vana va vona eka vumundzuku byo vangama, ngopfu ngopfu loko swi ta eka dyondzo. U kandziyise leswaku vana vo tala namuntlha va pfumala nkongomiso lowu faneleke, leswi hakanyingi swi vangaka swiboho swo biha leswi khumbaka vutomi bya vona ni mintshembo ya vona ya nkarhi lowu taka.

Eka nhlengeletano ya sweswinyana ya Mayoral Imbizo emugangeni wa Silawa, meyara u vulavule hi xiphiqo lexikulu xa ku pfumaleka ka mintirho eGiyani. U hlamuserile ndlela leyi xiyimo xi biheke ha yona, a vula leswaku masipala wu tala hi swikombelo nkarhi wun’wana na wun’wana loko va navetisa mintirho/ swivandlanene swa mavoko.

“Swa vava ku vona nhlayo leyi chavisaka ya vantshwa lava endlaka swikombelo swa xivandla xin’we xa mutirhi wa swa mavoko eka masipala. Lexi karhataka ngopfu hileswaku hambi lava nga na tidigiri va endla swikombelo swa swivandla leswi,” ku vula meyara.

U komberile vatswari ku khutaza vana va vona ku teka swiboho leswi nga na vutivi mayelana na dyondzo ya vona na ku hlawula tikhoso leti fambelanaka na swilaveko swa sweswi swa makete wa mintirho. “Xiyimo lexi xi kombisa ku pfumaleka ka dyondzo leyi faneleke ni nkongomiso wa ntirho. Hi na vantshwa vo tala lava nga dyondzekangiki lava phikizanaka hi tinxaka leti ta mintirho,” ku vula yena.

Meyara u vule leswaku, loko ku ri na dyondzo na vutshila lebyi faneleke, a ku nge vi na nhlayo leyikulu ya vantshwa lava endlaka swikombelo swa xivandla xin’we. U tsundzuxe vantshwa ku languta tindlela ta mintirho leti nyikaka swivandlanene swo anama swa mintirho.

“I swa nkoka eka vantshwa ku hlawula tikhoso na tidyondzo leti nga na xilaveko xa le henhla eka makete wa mintirho. Leswi a swi nge antswisi ntsena mhaka yo va kuma mintirho kambe swi ta tlhela swi hoxa xandla eka ku kula ka ikhonomi ya Afrika Dzonga,” a engetela.

Meyara u tlhele a tsundzuxa vatswari leswaku va nga rhumeli vana va vona ku ya dyondza ekule na le kaya loko khamphasi ya Tshwane University of Technology (TUT) eGiyani se yi kumeka. U vule leswaku ku endla tano swi ta engetela ndzhwalo wa vona wa timali, tanihi leswi va nga ta lava ku hakela swibalo leswi engetelekeke swo tanihi vutshamo.

“Mhaka ya vana lava hlawulaka ku dyondza ekule ni le kaya i vutihlamuleri bya vatswari. Ndza swi twisisa leswaku vana va hina vo tala va tsakela ku ya ekule na le kaya hikwalaho ka dyondzo ya vona, hakanyingi hikwalaho ka ntshikilelo wa tintangha, kambe swi le ka vatswari ku tshama ehansi na vana va vona no va pfuna ku twisisa xiyimo xa timali xa ndyangu,” ku hlamusele meyara.