Maphorisa ya tsundzuxa hi ku humesa mali yo tala

Hi Orlando Chauke

Maphorisa yale Giyani ya tsundzuxile mintlawa ya switokofela eka ku humesa mali yo tala yo avelana ekaya. Ematshan’wini ya sweswo, va tsundzuxe ku hundzisela mali exikarhi ka swirho hi ku tirhisa bangi ku hunguta khombo ro phangheriwa.

Loko a vulavula eka ntirho wa Hosi Maswanganyi sweswinyana, muvulavuleri wa maphorisa ya Giyani Sergeant Ridgewell Rikhotso, loko a vulavula hi ku yimela murhangeri wa xitichi Brigadier Solomon Serakwana, u kandziyisile leswaku ku tirhisa tibangi ku hangalasa mali ya switokofela hi yona ndlela leyi hlayisekeke tanihi leswi swigevenga swo tala swi kongomisaka ku phangha mali yo tano.

“Loko mi kunguhata ku avelana mali ya n’wina ya switokofela tanihi ntlawa, tivani leswaku ku nga va na munhu exikarhi ka swirho swa n’wina loyi a nga vaka na makwanga kumbe ku avelana mahungu na vanghana, maxaka, kumbe hambi ku ri vana va vona mayelana na mali leyi mi nga ta yi phakela. Leswi hi laha xiphiqo xi sungulaka kona.

“Lava va kumaka rungula rero va nga ha tumbuluxa tindlela to phangha mali ya n’wina mi nga si yi avelana,” u vule tano, a tsundzuxa mintlawa ya switokofela ku suka eka fambiselo ra khale ro humesa mali yo tala ebangi leswaku yi ta hangalasiwa.

“Masiku lawa, u nga ha hlela ntsena ni bangi ya wena leswaku yi hundzisela mali hi ku kongoma eka akhawunti ya xirho xin’wana ni xin’wana xa ntlawa. A ku na xilaveko xa leswaku munhu a rhendzeleka na timali to tala,” ku vula Sejeni Rikhotso, a hlohlotela vanhu hinkwavo, ku katsa na lava va xavaka swilo na swakudya swa switokofela ku va va xalamuka eka nkarhi lowu wa phesaphesa.

“Namuntlha ntsena, hi tirhanile na milandzu yimbirhi laha vanhu va phangheriweke loko va ri karhi va xava swilo edorobeni. A va thole muchayeri wa bakkie loyi a nga tiviwiki leswaku a rhwala swilo swa vona swiya ekaya, kambe ku hehliwa leswaku muchayeri wa bakkie u baleke a famba na swilo na swakudya hinkwaswo swa ntlawa.

Swiyimo swo fana na leswi swa vava swinene hikuva muhlaseriwa u fanele ku tlhelela endzhaku a ya vika eka swirho swa ntlawa wa xitokofela leswaku swilo swa vona swi yiviwile. Loko leswi swi humelela, muhlaseriwa u tlhela a langutana na swihehlo swo katseka eka ku phangha,” u vurile, a endla xikombelo eka vavasati hinkwavo lava xavaka swakudya na switirhisiwa swin’wana hi nguva leyi ya makhisimusi ku va va xalamuka swinene.

“Laha swi lavekaka, hirhani movha wa le tikweni lowu n’wini wa wona a tivekaka emugangeni wa ka n’wina, ematshan’weni ya munhu loyi mi nga n’wi tiviki loyi mi n’wi kumaka edorobeni. swi hlomula mbilu ku hlayisa mali ku sukela hi Sunguti ntsena ku lahlekeriwa hi yona hi N’wendzamhala loko mi yi lava ngopfu eka switirhisiwa swa khisimusi,” a vula.

Rikhotso u vule leswaku lexi rharhanganiseke milandzu leyi ngopfu hi leswaku vahlaseriwa va tala ku va vanhu lava dyuhaleke lava va nga swi kotiki no hlamusela kahle movha lowu wu va phangheleke. “Van’wana va nga vula leswaku movha a ndzi wu tivi, kambe a wu phateke switsongo laha kumbe hala, naswona a hi swi koti ku pfuna hikuva ku na timovha to tala egondzweni leti nga phatekela switsongo kumbe ku khwaxa,” a vula.