Swikombelo swintsongo swa mpfumelelo wa mavhengele ya swiphaza

Hi Orlando Chauke

Endzhaku ka kungu ra lembe leri nga hundza ro khutaza vini va switolo swa swiphaza etindhawini ta Giyani ku tsarisa ku kuma mpfumelelo wo tirha—laha madzana ya vanhu va hlengeleteke tifomo ta swikombelo eka masipala hi ntshembo wo ti tata—ku tlheriseriwe ntsena xiphemu xa tifomo teto. Kuya hi muvulavuleri wa masipala Steve Mavunda, i 54 wa swikombelo ntsena leswinga yisiwa eka masipala leswaku swita kamberiwa.

Nhlayo leyi yi katsa swikombelo ku suka eka vaxavisi lavakulu vo fana na Shoprite na mabindzu man’wana lama simekiweke lama tirhaka edorobeni. “Eka vaendli va swikombelo va 54, i va tsevu ntsena lava nga vaakatiko va matiko mambe,” ku vula yena. U engetele a vula leswaku leswi swi tlakusa ku vilela leswaku van’wana va vaendli va swikombelo va 46 lava saleke va nga ha va va endla swikombelo hi ku yimela

vaaki va matiko mambe ku fambisa mabindzu. Loko swi ri ntiyiso, leswi swi nga va xiphiqo hikuva vun’wini bya mabindzu byi fanele ku va erivaleni no landzelela milawu ya masipala. Loko hi tekela enhlokweni leswaku miganga yin’wana na yin’wana yi na kwalomu ka mune wa mavhengele ya swiphaza hi xiringaniso, Giyani yi ringanyetiwa kuva na kutlula 400 wa mavhengele ya swiphaza. Leswi swivula leswaku 54 wa swikombelo swintsongo swinene loko swipimanyisiwa na nhlayo hinkwayo ya mavhengele ya swiphaza eka ndhawu liya.

Mavunda u hlamuserile leswaku, eka xiyimo lexi, ku hava bindzu leri nga pfumeleriwa ku fikela sweswi tanihi leswi endlelo ro kambela ri nga si sungulaka. “Ku vile na ku tshikiwa eka swikombelo swo tala leswi amukeriweke, naswona hi tivisile mabindzu wolawo ku ma lemukisa leswaku ma ta kota ku lulamisa swihoxo,” ku vula yena. U tshikelela leswaku masipala wu tiyimiserile ku tiyisisa endlelo ro olova no lulama, ku pfumelela vaendli va

swikombelo hinkwavo ku fikelela swilaveko leswi lavekaka ku nga si kamberiwa swikombelo swa vona. Hi ku ya hi yena, phanele ya masipala yi languteriwa ku hlangana ku nga ri khale ku kambela no pfumelela mpfumelelo wo tirha eka mabindzu lama nga endla swikombelo, ku katsa na mavhengele ya swiphaza. “Loko ndzi nga hoxi, va ta hlangana vhiki leri taka exikarhi ka ti 12 na ti 13 ta nhweti leyi,” ku vula Mavunda. U tlhele a kandziyisa leswaku hambileswi masipala wu amukelaka swikombelo ku suka eka vini va mabindzu hinkwavo lava faneleke, ku va vun’wini lebyi nga erivaleni na ku landzelerisa milawu swi tshama swi ri swilo swa nkoka.

U komberile mabindzu ku landzelela milawu ya masipala na ku tiyisisa leswaku maphepha hinkwawo lama lavekaka ya hetisisiwa kahle ku papalata ku hlwela ku tirhisa mpfumelelo wa vona. Mavunda u tlhele a kombela vini va mabindzu lava nga si endlaka swikombelo ku ta emahlweni va yisa swikombelo swa vona ku nga si fika siku ro hetelela ro tsarisa ra ti 28 ta Nyenyenyani ku papalata swigwevo swa nkarhi lowu taka swa ku tirha handle ka mpfumelelo lowu lavekaka.“Hi lava ku lawula no seketela mabindzu, ku nga ri ku ma pfala, kambe i swa nkoka leswaku mabindzu hinkwawo ya landzelela endlelo ra nawu,” a gimeta.