Vini va swiphaza va lerisiwa ku tsarisa

Hi Orlando Chauke

Nawu wuntshwa lowu lavaka leswaku vini va mavhengele ya swiphaza va tsarisa mabindzu ya vona eka mfumo wu ta pfuneta ku tiyisisa leswaku mavhengele ya xavisa swakudya leswi hlayisekeke. Hambiswiritano, swi nga ha tlhela swi sindzisa mavhengele yo tala lama nga ehansi ka vulawuri bya vaaki va matiko mambe leswaku ma pfala hikuva vini van’wana va wona a va na matsalwa lama lavekaka.

Eka nhlengeletano leyi a yi hleleriwe hi masipala wa Greater Giyani, vatirhela-mfumo va hlamuserile endlelo ro tsarisa. Vini va mavhengele va matiko mambe lava nga riki na ti-ID ta Afrika-Dzonga va fanele ku endla xikombelo xa mpfumelelo wa bindzu. Mpfumelelo lowu wa durha, tanihi leswi vaendli va swikombelo va faneleke ku kombisa leswaku bindzu ra vona ri nga endla kwalomu ka R5 wa mamiliyoni hi lembe. Nakambe va lava mpfumelelo wo tirha eka swirho swihi na swihi swa ndyangu leswi va swi tholaka, leswi vo tala va nga swi kotiki ku swi hakela.

Nawu lowu wu ta khumba ngopfu vini va mavhengele va matiko mambe emigangeni. Vini va mabindzu va le Indiya emadorobeni va tala ku fikelela swilaveko leswi swo tika.

Vini va mavhengele ya le migangeni na vona va ta langutana na mintlhontlho. Va fanele ku endla xikombelo xo pfuxeta ku tiyisisa leswaku vhengele ra vona ri le ndzhawini leyinene, va hakela tihakelo ta masipala, na ku fikelela swipimelo swa rihanyo. Vaaki vo tala va kolota masipala mali yo tala eka mati na vukorhokeri byin’wana, leswi endlaka leswaku ku landzelela milawu swi tika.

“Loko u nga ri na xitifikheti xa rihanyo, a hi nge pfumeleli ku tsarisiwa ka wena,” ku vula Nathaniel Nkuna, Xandla xa Mulawuri wa Nhluvukiso wa Ikhonomi ya Ndhawu.

Eka mavhengele ya le migangeni, milawu ya kona ya olova. Vini va mavhengele va fanele ku kuma papila ro huma eka hosi ya muganga leri pfumelelaka bindzu ra vona, xitsundzuxo ku suka eka mukhanselara wa wadi, vumbhoni bya leswaku i n’wini wa ndhawu ya vhengele, xitifikheti xa rihanyo, na ku tsarisa eka SARS.

Vini van’wana va mavhengele, ku fana na Joe Mavunda wo huma emugangeni wa Dzumeri, va kombele nkarhi wo tala ku fikelela swilaveko. “Hi fanele ku tshama hi ri karhi hi tirha hi n’hweti leyi ya N’wendzamhala ku kuma mali ya swiambalo swa vana va hina swa khisimusi,” ku vula yena.

Hambiswiritano, masipala wu vule leswaku wu fanele ku landzelela swileriso swa puresidente. “Ntirho wa hina i ku tiyisisa leswaku mavhengele hinkwawo ya swiphaza eGiyani ya landzelela nawu,” ku vula Cedric Baloyi, Nhloko ya Nhluvukiso wa Ikhonomi ya Ndhawu.