Ku vuyisela ku vona

Hi Ntsakisi Gracia Chauke

Hambi leswi Afrika Dzonga ri humelerisaka nhlayo leyikulu ya madokodela ya mahlo lama leteriweke, vunyingi bya vona va tirha eka sekithara ya phurayivhete na le tindhawini ta le madorobeni.

Ku nga ringani loku ku siya miganga ya le makaya yi langutane na swihinga leswikulu eka ku fikelela vukorhokeri bya nhlayiso wa rihanyo. Naswona nkayivelo wa madokodela yo karhi emigangeni ya matiko xikaya swi endla leswaku ku va na ku hlwela eka ku kamberiwa no tshunguriwa ka vanhu.

Hambiswiritano, mfumo wa xifundzhankulu xa Limpopo hi ku tirhisana na ndzawulo ya rihanyo va endla nhluvuko lowukulu eku antswiseni ka mfikelelo wa nhlayiso wa rihanyo eka tindhawu ta le makaya, ku hundzula xiyimo ku suka eka malembe lama hundzeke.

Minongonoko kumbe mapfhumba yo fana na ‘Rural Health Matters’ ya endla nkucetelo lowukulu eka vaaki lava pfumalaka swa le mandleni hi ku nyika vukorhokeri bya swa vutshunguri bya nkoka eswibedlhele swa mfumo.

Hambi leswi migingiriko leyi yi nga kumekiki lembe hinkwaro, yi nyika nseketelo wa nkoka eka lava pfumalaka mali, ku tiyisisa leswaku va kuma vutshunguri lebyi lavekaka.

‘Rural Health Matters’ yi hundzula mphakelo wa nhlayiso wa rihanyo eka tindhawu leti nga kumiki vukorhokeri hi ku hetiseka, na ku tisa vukorhokeri bya nkoka hi ku kongoma eka lava va byi lavaka ngopfu.

Vhiki leri hundzeke, Holobyenkulu Dr. Phophi Ramathuba na MEC wa ndzawulo ya Rihanyo Dieketseng Mashego va endzele xibedlele xa Nkhensani eGiyani laha a va rhangela migingiriko ya ‘Bulamahlo’, leswi hi Xitsonga swi vulaka Pfula mahlo naswona ku nga xiphemu xa pfhumba ra ‘Rural Health Matters’.

Vanhu vo ringana 39 va endliwe vuhandzuri bya ‘cataract removal’. Kasi ‘Cataract removal’ i endlelo ra vuhandzuri byo tshungula matihlo, laha ‘lens’ ya tihlo leyi nga ni mapapa yi susiwaka kutani ku nghenisiwa ‘lens’ yo endliwa leyi vuriwaka ‘Artificial lens’ (IOL) naswona hi ndlela yoleyo ku vuyiseriwa ku vona kahle ka munhu.

“Ntirho lowu a ku ri xiphemu xa nongonoko wa nkoka wa ‘Rural Health Matters’, lowu kongomisiweke eka ku hunguta swinene ku sala endzhaku ka vuhandzuri bya ‘cataract’. Vavabyi vo tala, ngopfungopfu vadyuhari, va amukerile vuhandzuri bya mahlo lebyi cincaka vutomi ku vuyisela ku vona ka vona,” Ku vula Ramathuba.

“Swilaveko swin’wana swo hambana swa vutshunguri eka swibedlhele swin’wana swa xifundzantsongo xa Mopani na swona swi lulamisiwile tanihi xiphemu xa ‘Rural Health Matters’,” a engetela.

Van’wana va vavuyeriwa eka migingiriko ya ‘Bulamahlo’ va kombisile ku tsaka hi ku nyikiwa nkarhi wun’wana wo vona nakambe.