Vatlangi va losa nkucetelo wa khale ka muzaberi
Hi Orlando Chauke
Ku ringana malembe, Gezani Mashaba, muzaberi wa khale loyi a tirhaka ehansi ka SAFA Mopani eGiyani u tinyiketerile vutomi bya yena ku pfuna vantshwa ku hluvukisa talenta ya vona ya bolo ya milenge, leswi endlaka nkucetelo lowu nga heriki eka vutomi bya vanhu vo tala.
Loko a ri karhi a tirha tanihi mudyondzisi exikolweni xa le hansi xa Mashengani, mudyondzisi Mashaba u nghenelela swinene eka mintlangu hi nkarhi wa xikolo na le ndzhaku ka titlilasi. U nyikerile nkarhi wa yena eka ku kurisa titalenta ta vantshwa, u ringanisela vutihlamuleri bya yena byo dyondzisa na ku navela ka yena ka vuzaberi.
Mashaba u tlangile xiave xa nkoka eku hleleni ka migingiriko ya mintlangu, ku tiyisisa leswaku machudeni a ya humeleri eka tidyondzo ntsena kambe ya tlhela ya va na minkarhi yo kula eka swa mintlangu. Ku tinyiketela ka yena eka nhluvukiso wa mintlangu ku hundze ehandle ka swivandla swa xikolo, tani hi leswi a yaka emahlweni a letela vatlangi lavatsongo endzhaku ka tiawara ta xikolo, leswi swi ya emahlweni swi tiyisisa nkucetelo wa yena lowunene eka vaaki.
Lava va nga va na nkateko wo n’wi tiva va na swo tala swo swi vula hi yena. “A ndzi nga ta va laha ndzi nga kona loko a ku nga ri yena. A ndzi ri na nhloko yo nonon’hwa hi masiku ya mina ya vuntshwa,” ku vula wun’wana wa vatlangi va bolo ya milenge loyi a leteriweke hi yena ku sukela loko a ri na khume mbirhi wa malembe. Wiseman Maluleke u vule leswaku nkucetelo wa Mashaba tanihi mutsundzuxi tlhelo muzaberi wu vumbe vutomi bya yena.
“A ndzi ri na vuxaka bya tatana na yena. Kambe, ku fana na vuxaka byin’wana na byin’wana exikarhi ka tatana na n’wana wa mufana, a tiyisa xandla minkarhi yin’wana loko a ringeta ku ndzi komba ndlela na ku lulamisa mahanyelo ya mina. Hambiswiritano, ndzi titwa ndzi katekile ku va ndzi hlangane na yena tanihi leswi a ndzi komba ndlela leyinene,” ku vula yena.
Maluleke u vule leswaku Mashaba u endle leswaku a languta vutomi hi tlhelo rin’wana naswona u cince langutelo ra yena ro ehleketa hi vutomi hi ku angarhela. “Hi ku pfuniwa hi yena, ndzi kotile ku tlakuka hi swiyimo no tlangela swipano swo hlaya swa PSL, ku katsa na Witbank Spurs na Polokwane City ku ringana malembe manharhu haswimbirhi, Jomo Cosmos ku ringana kwalomu ka malembe manharhu na hafu, Black Leopards ku ringana mune wa malembe, naswona eku heteleleni, Ndzi tlangile nguva yin’we na Emanuel FC,” ku hlamusela Maluleke, loyi sweswi a tlangelaka Phalaborwa United.
Vatlangi van’wana vo hlayanyana va bolo ya milenge lava a va tlanga ehansi ka yena va kombisile ku tlangela ka vona matshalatshala ya yena yo va letela eka mintlhontlho yo tika ya vutomi bya vona. “A ndzi ri na kwalomu ka 12 wa malembe hi 1994 loko Tatana Mashaba a lemuka talenta ya mina. A ri mudyondzisi wa mina hi nkarhi wa xikolo tlhelo muzaberi wa mina endzhaku ka xikolo,” ku hlamusela Victor Nghunyule, wun’wana wa vanhu lava kuleke ehansi ka Tatana Mashaba.
“A hi tolovele ku tlanga bolo ya milenge exikolweni, kambe hi nkarhi wolowo a hi nga ri na nkongomiso ku kondza Tatana Mashaba a hi tshubula no kurisa talenta ya hina ku ya fika laha hi nga teka vulawuri na ku ti lawula hi hexe,” ku vula Nghunyule, a engetela leswaku Mashaba a tolovele ku n’wi teka hi mahelo ya vhiki ku ya tlanga bolo ya milenge.
Eka malembe ya 60, Mashaba u ya emahlweni a tlanga xiave lexikulu eku hluvukiseni ka vatlangi lavatsongo. U va pfuna ku tilulamisela swiyimo swa le henhla swa mphikizano, a va susa eswitarateni na ku kongomisa eka mintirho ya vona ya bolo ya milenge.
Sweswinyana u rhumele vantshwa van’wana eka Far East Milano Stars Academy, xikolo xa bolo ya milenge lexi simekiweke ePitori lexi paluxaka vatlangi lavatsongo eka swivandlanene swa laha kaya na swa matiko ya misava. “Hi ku tirhisa xikolo lexi, van’wana va vafana lava nga joyina lembe leri se va voniwe hi swipano swa xiphurofexinali,” ku vula Mashaba, mudyondzisi loyi a kongomaka eku wiseni kumbe pencenini hi N’wendzamhala.