Swivumbeko leswi nga riki enawini swi tlakuka eGiyani

Hi Orlando Chauke

Masipala wa Greater Giyani wu langutane na mhaka leyi kulaka ya swivumbeko leswi nga riki enawini eka ndhawu leyi rhendzeleke doroba. Ku akiwa hi xihatla ka swivumbeko leswintshwa etlhelo ka gondzo ra R81 leri yaka eka Malamulele eGiyani swi kombisa swiave swo tika leswi tlangiwaka hi Masipala wa Greater Giyani na varhangeri va ndhavuko lava lawulaka misava.

Nhluvukiso lowu nga lawuriwiki endhawini leyi wu hundzuke ntlhontlho eka masipala hikwalaho ka timholovo leti yaka emahlweni exikarhi ka varhangeri va ndhavuko lava tivulaka valawuri eka misava. Tiko leri hi ndzhavuko ari ri ra vulawuri bya ndhavuko bya Ngove, kambe sweswo swi cincile hi 2015 loko Hosi Siyandhani a hetelela a amukeriwile tani hi hosi.

Hambiswiritano, hambi ku ri hi nkarhi wolowo, timholovo exikarhi ka valawuri lavambirhi va ndhavuko ku ye emahlweni. Ku pfumaleka loku ka vulawuri lebyi nga erivaleni swi pfumelele vanhu ku aka swivumbeko handle ka mpfumelelo lowu faneleke etlhelo ka gondzo ra R81 na tindhawu tin’wana endzeni ka doroba.

Leswi swi rharhanganisa matshalatshala ya masipala, lowu tlhelaka wu nghenelela eka vupulani bya misava na nhluvukiso eka ndhawu leyi nga ekusuhi na R81 na tindhawu tin’wana endzeni ka masipala. Leswi swi katsa tipulani ta nhluvukiso wa mabindzu na vutshamo eka ndhawu leyi.

Loko a vutisiwa hi nhluvukiso lowu nga etlhelo ka gondzo ra R81, Knox Mchavi, muvulavuleri wa Vulawuri bya Ndhavuko bya Siyandhani, u pfumerile leswaku vunyingi bya nhluvukiso eka ndhawu leyi byi endliwile ehansi ka mpfumelelo wa vona.

“Xivumbeko lexi mbundzumuxiweke lexi mi xi voneke kwalaho a xi ri na mpfumelelo wa hina. Muaki u boheke ku xi mbundzumuxa hikuva a xi ri endleleni ya layini ya gezi ya Eskom, kutani a fanele ku xi tlherisela endzhaku nyana,” ku hlamusela Mchavi loko a vutisiwa loko ku khumbi leri nga etlhelo ka gondzo ra R81 a ku ri xiphemu xa ntirho lowu nga riki enawini.

 

Swi tikomba onge loko nhluvukiso wu ri karhi wu ya emahlweni eka misava leyi nga na vulawuri bya tihosi, masipala a wu na rito tanihi leswi vutshamo lebyi nga riki bya xivumbeko byi kavanyetaka ku ndlandlamuxiwa ka madoroba loku kunguhatiweke eka ndhawu leyi.

Loko a vutisiwa hi xiyimo xa ku averiwa ka tindhawu eGiyani, Steve Mavunda, muvulavuleri wa Masipala wa Greater Giyani, u pfumerile leswaku masipala wu langutane na ntlhontlho wa ku tekiwa ka misava, leswi hoxaka xandla eka ku hlwela ka mphakelo wa vukorhokeri na ku averiwa ka tindhawu endzeni ka masipala.

“Nhluvukiso wo tala etlhelo ka gondzo ra R81 leri yaka eka Malamulele i mbuyelo wa timholovo leti yaka emahlweni exikarhi ka varhangeri va ndhavuko na swikoxo swa misava eka ndhawu leyi. Hakanyingi hi hlangana na swiyimo laha, loko hi vutisa hi ku va swivumbeko swo karhi swi ri enawini, hi byeriwa leswaku mpfumelelo wu nyikiwile hi murhangeri wun’wana wa ndhavuko kumbe wun’wana.

“Tanihi masipala, leswi swi hi siya hi nga tiyiseki leswaku hi ta tiyisisa na mani, leswi endlaka leswaku ku va na ku andza ka ku tekiwa ka misava eka ndhawu leyi,” ku hlamusela Mavunda, a engetela leswaku nchumu wun’wana lowu hoxeke xandla eka xiyimo lexi a ku ri leswaku hi nkarhi wa Gazankulu, tindhawu a ti hlawuriwa hi ku ya hi ku tirhisiwa ka tona loku kunguhatiweke, leswi siyeke tindhawu to karhi ta misava endzeni ka doroba ti nga koxiwanga.

Leswi swi endle leswaku vanhu va teka misava swi nga ri enawini. Hambiswiritano, tanihi masipala, hi tiyimisele ngopfu ku tirha na varhangeri hinkwavo va ndhavuko ku tiyisisa ku kula loku faneleke na loku hlelekeke ka doroba ra hina,” ku vula yena.