Ku languteriwa swivandla swa mintirho
Hi Orlando Chauke
Sweswinyana tikhamphani timbirhi ti endle xikombelo xa mpfumelelo wo cela swicelwa eka ndhawu yo karhi eGiyani. Loko swi pfumeleriwa, swikombelo leswi swi ta pfumelela tikhamphani ku cela switirhisiwa swa swicelwa hi nawu eka ndhawu leyi.
Vaaki, ku katsa na va mintlawa ya mbango, va nga avelana miehleketo ya vona kumbe ku tlakusa swivilelo swihi na swihi mayelana na phurojeke ya migodi ku nga si fika siku ra ti 22 Hukuri. Simangaliso Jiyane, loyi a nga muhlanganisi eka xikombelo xa migodi, u hlohlotele swirho swa vaaki va ndhawu ku vulavula leswaku mavonelo na ku tsakela ka vona swi katsiwa eka endlelo. Ndhawu ya migodi leyi langutisiwaka yi le kusuhi na muganga wa Gandlanani eGiyani.
Cedrick Baloyi, loyi a rhangelaka Nhluvukiso wa Ikhonomi ya Miganga eka Masipala wa Greater Giyani, u hlamuserile leswaku sweswi ku na 24 wa tindhawu ta migodi leti nga tirhisiwiki eGiyani. Loko mpfumelelo lowuntshwa wa migodi wu pfumeleriwa, swi nga tisa mintirho yo tala leyintshwa endhawini yoleyo. Leswi swi ta pfuna ikhonomi ya ndhawu hi ku tumbuluxa swivandlanene swa mintirho na ku tlakusa mabindzu ya ndhawu.
Hambiswiritano, ku tlhela ku va ni swilo leswi karhataka. Vanhu van’wana emugangeni va vilerisiwa hi makhombo ya mbango lama nga vaka kona loko ku endliwa migodi. Van’wana va vona va twa onge endlelo ro katsa marito ya vaaki eka ku endla swiboho a ri khomiwanga kahle. Va vula leswaku hakanyingi vaaki va tshikiwa kumbe a va tivisiwa kahle.
Xin’wana lexi karhataka hi leswaku ndhawu ya migodi a yi le rivaleni ngopfu. Ndhawu ya migodi yi xaxametiwile tani hi “Giyani Farm 891 LT,” kunga vito ro angarhela ra misava leyinga kamberiwangiki eGiyani. Leswi swi vange mpfilumpfilu, tanihi leswi vanhu votala vanga tiviki kahle leswaku ntirho lowu wa migodi wuta endleka kwihi. “Leswi ndzi swi voneke ku fikela sweswi swi ndzi endla ndzi titwa onge swilo swi endliwa exihundleni, handle ko nyika vaaki nkarhi wa xiviri wo va ni rito. Minkarhi yin’wana, va tirhisa hambi kuri minxaxamelo ya lava vaka kona kusuka eka swiendlakalo swin’wana ku endla leswaku switikomba onge va landzelela milawu,” ku vula Cedrick Baloyi, loyi na yena anga avelana vonelo ra yena kusuka emugangeni wa ka vona wa Khakhala.
Muvulavuleri wa Masipala wa Greater Giyani, Steve Mavunda, na yena a nga tivi ndhawu yo kongoma ya ndhawu ya migodi. “Ndzi kamberile na xipano xa hina, kambe swi tikomba onge ‘purasi ra 891 LT’ ri kombetela eka ndhawu leyikulu eGiyani. Handle ka vuxokoxoko byo karhi, a hi nge swi koti ku vona ndhawu leyi kongomeke,” ku vula yena.
Eka mavhiki lama taka, swirho swa vaaki swi khutaziwa ku humesa miehleketo ya swona, tanihi leswi phurojeke leyi yi nga vaka na vuyelo lebyinene na byo biha eka ndhawu leyi.
