Mpfula yi tisa ntshembo

Hi Ntsakisi Gracia Chauke

Endzhaku ko tiyisela tinhweti ta ku hisa lokukulu na dyandza, Mashau Chauke, muaki wa muganga wa Menele ehandle nyana ka Malamulele, u kume ntshembo eka mpfula ya sweswinyana leyi nga tisa mpfuneto lowu lavekaka swinene eka vaaki. Maxelo ya sungule hi timpfula ta matimba na mabubutsa, leswi siyeke vo tala emigangeni ya Giyani na Malamulele va onhakeriwile.

Kambe endzhaku ka vhiki ntsena, mpfula leyi tolovelekeke yi nile, yi nyika vanhu vo fana na Chauke ntshembo wo tlhela va byala, nchumu lowu a wu vonaka wu nga koteki hi nguva yo leha yo oma.

“A hi ehleketa leswaku timpfula a ti nge ni sweswi,” ku vula Chauke, a ari ejarateni ra yena a karhi a byala swibyariwa eka misava leyi tsakamaka yi nga tswonga mati ya mpfula. “Sweswi ndzi kota ku byala naswona leri I goza leritsongo kambe ra nkoka eka mina,” a engetela.

Dyandza leri tekeke nkarhi wo leha a ri siye mindyangu yo tala etindhawini to hambana hambana ta xifundzhankulu xa Limpopo yi nga swi koti ku byala swakudya swa yona. Chauke, ku fana ni van’wana vo tala, a tsandeka ku byala swimilana exirhapeni xa yena xa le kaya, ematshan’weni ya sweswo a titshege hi matsavu yo durha lawa ya xaviwaka eswitolo.

Loko timpfula ta matimba emasungulweni ka Hukuri ti tise ku vilela eka tindhawu tin’wana, mpfula leyi landzeleke yi ve leyo lawuleka swinene, leswi pfumelelake misava kuva yi tswonga ndzhongho xikan’we naku endla leswaku vaaki vasungula ku byala.

Hambileswi mpfula yi pfuneke, Chauke wa ha ri na vuxiyaxiya. U vule leswaku, “Hambiloko dyandza ro vuya, njiya a yi fani ni muroho. Ku kota ku byala ntsena swi ndzi nyika ntshembo hambi loko ndzi nga vi na ntshovelo lowunene.”

Hambi leswi timpfula matimba ni neke no onha tindhawu tinwana ta Giyani na Malamulele, mpfula leyi nga landzela yi nyikile ntshembo eka vanhu vo fana Chauke, lava titshegeke hi swibyariwa swa le kaya ku phamela mindyangu ya vona. Hambiswiritano, vativi va tsundzuxa leswaku vuyelo lebyi nga heriki bya dyandza byi nga ha khumba mbuyelo wa swibyariwa.

Hi ku ya hi vukorhokeri bya maxelo bya Afrika Dzonga, mpfula exifundzheninkulu xa Limpopo yi ve ehansi swinene eka tinhweti leti nga hundza, leswi siyeke tindhawu to tala ta ha ri ekhombyeni ra ku pfumaleka ka mati.