Vukanyi byi vuyerisa ikhonomi eLimpopo

Share the News

 

 

Hi Orlando Chauke

Holobyenkulu wa xifundzhankulu xa Limpopo, dokodela Phophi Ramathuba u kombisile nkoka wa nsinya wa vukanyi eka ndhavuko wa Afrika, a vula leswaku wu hlanganisa vanhu eka mindhavuko yo hambana.

Loko a vulavula eka ku simekiwa ka xiendlakalo lexi vitaniwaka Limpopo Marula Festival relaunch eMasingita Mall eGiyani, Holobyenkulu u boxe leswaku, enkarhini lowu hundzeke, vanhu a va hlangana va yimbelela, va cina, na ku tiphina hi byala bya vukanyi ehansi ka ku vonakala ka n’weti. “Namuntlha, loko hi hlengeletana laha, hi tlangela ndzhaka ya mihandzu ya vukanyi naswona hi yi tshika yi hi hlohlotela ku languta eka vumundzuku,” ku vula holobyenkulu.

U kombisile leswaku ku simekiwa ka bindzu ra vukanyi hi 2002 hi LEDET, leyi tirhiseke mihandzu yotala ya vukanyi exifundzheninkulu, yi tlangile xiave xa nkoka eka ku tumbuluxa mitirho hiku humesa mihandzu ya vukanyi xikan’we naku hundzuriwa ka yona kuva vuhumelerisi bya swilo swohambana hambana.

“Hilaha mi swi tweke hakona eka vameyara vambirhi [vameyara va Giyani na Phalaborwa], mihandzu ya vukanyi a yi kumeki ePhalaborwa ntsena kambe na le Giyani na le tindhawini tin’wana ta xifundzhankulu, ku fana na xifundzantsongo xa Vhembe.

“Indasitiri ya vukanyi yi kurile yi va xiyenge lexi hanyaka, yi hlanganisa mabindzuntirhisano, van’wamabindzu, na swirho swa vaaki ku tumbuluxa swivandlanene swa ikhonomi ku suka eka tinyiko ta murhi wa kanyi,” ku hlamusele holobyenkulu.

U vule leswaku xiendlakalo xa Festiva ya Marula xi hundzukile xi va nchumu wa ndhavuko na ikhonomi lowu kokaka rinoko ra vaendzi va laha kaya na va matiko ya misava. “Xi tlakusa mihandzu ya vukanyi loko yi ri karhi yi koka vuvekisi eka tiindasitiri leti titshegeke hi vukanyi.

“Ku suka eka ku endla byalwa ntsena, ku endliwe kwalomu ka ku tlula 12 000 wa tilitara ta byalwa bya vukanyi, hi nga ha vuli swilo swin’wana leswi humaka eka mihandzu ya vukanyi. Xiendlakalo lexi i nkombiso wa vuswikoti bya nhluvukiso wa ikhonomi lowu fambisiwaka hi vaaki,” ku vula yena.

U komberile vanhu ku xava mathikithi ya Festival ya Marula, a kandziyisa leswaku leswi swi ta tlakusa ikhonomi ya ndhawu hi ku tumbuluxa swivandlanene swa mintirho eka swirho swa vaaki. “Loko u xava mathikithi ya Festival ya Marula, u fanele ku tiva leswaku u hoxa xandla eka ku tumbuluxiwa ka mitirho exifundzheninkulu xa hina,” ku vula yena.

Holobyenkulu u tlhele a vula leswaku “ku nghenelela ka mabindzuntirhisano lama tsarisiweke swi na vuyelo lebyinene eka vuvekisi eka indasitiri na le ka ku thoriwa ka swirho swa vaaki va le makaya leswi tshovelaka no fambisa mihandzu leyi eka makete wa vuhumelerisi.”

Hi nkarhi lowu fanaka, Meyara wa Xifundzhantsongo xa Mopani Pule Shayi u tlhele a kandziyisa nkoka wa mihandzu ya vukanyi eka Xifundzhantsongo, a kombisa ku hoxa xandla ka yona eka vupfhumba, leswi nga xiphemu xa nkoka xa ikhonomi ya muganga.

“Vupfhumba i phuphu ya Xifundzhantsongo xa Mopani; hi swona swi hi endlaka leswi hi nga swona, naswona hikwalaho hinkwerhu hi fanele ku seketela xiendlakalo xa Festival ya Marula. Handle ka sweswo, tanihi wanuna, u fanele ku lemuka leswaku mihandzu ya vukanyi i ya nkoka swinene eka wena,” ku vula yena.

Eka marito ya yena yo pfala, Meyara wa Phalaborwa Mariam Malatji u rhambile un’wana na un’wana ku ta ePhalaborwa eka xiendlakalo xa Festival ya Marula, a vula leswaku masipala wu lulamerile ku amukela vaendzi lava humaka endzeni ka tiko na le matikweni mambe. “Hi lunghekile naswona hi tsakile ku mi amukela! Vuhlayiseki bya n’wina i nchumu wa nkoka eka hina, kutani tanani mi ta hi joyina loko hi ri karhi hi tlangela xiendlakalo xa Festival ya Marula,” ku vula yena.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Mathunse Hlukani

Hlukani Mathunse is a talented journalist and media professional with a passion for storytelling and community engagement.

Mathunse Hlukani has 369 posts and counting. See all posts by Mathunse Hlukani

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *