HPCSA yi lemukisa vanhu

Hi Ntsakisi Gracia Chauke

Nhlangano wa Health Professions Council of South Africa (HPCSA) na va South African Optometric Association (SAOA) va lemukisa hi makhombo yo xava tinghilazi leti tsariweke hi dokodela handle ko kamberiwa mahlo. Va kandziyisa leswaku ku kamberiwa ka mahlo i swa nkoka leswaku ku kumiwa swiphiqo swa ku vona ni timhaka ta rihanyo.

Priscilla Sekhonyana, muvulavuleri wa HPCSA, u byele va Health E- News leswaku: “Tinghilazi ta mahlo na tilense i switirhisiwa swa vutshunguri. Ku endliwa na ku xavisiwa ka switirhisiwa leswi swa vutshunguri swi lawuriwa hi va South African Health Products Regulatory Authority (SAHPRA).” U engetele hi ku vula leswaku ku xava tinghilazi eka Inthanete handle ko kamberiwa kahle swi nga endla leswaku u va ni tilense ta xiyimo xa le hansi. “Loko switirhisiwa swi xavisiwa eka Inthanete, a ku na xitiyisekiso kumbe ku kambela leswaku tilense leti amukeriweke ti endliwe hi ku ya hi xileriso xa dokodela,” a hlamusela.

Sekhonyana u kombisa leswaku Nawu wa Tiphurofexini ta Rihanyo wu lava leswaku tinghilazi ti nyikiwa ntsena hi xileriso xo huma eka dokodela wa mahlo loyi a tsarisiweke kumbe dokodela wa swa vutshunguri. Noko Thema ku suka eka SAOA u tsundzuxile leswaku: “Ku kamberiwa ka mahlo loku heleleke i ka nkoka ku kumisisa timhaka tihi na tihi leti nga xisekelo ta mahlo.” Handle ka xileriso lexi faneleke, vanhu va tipeta ekhombyeni ro xava tinghilazi leti nga fikeleriki swilaveko swa vona, leswi vangaka ku tsana, ku pandza ka nhloko hambi ku ri ku nyanyisa xiyimo xo vona.

Sekhonyana u tlhele a kombisa leswaku swiyimo leswi nga voniwiki swo fana na ‘glaucoma’ swi nga vanga ku lahlekeriwa hi ku vona loku nga hundzukiki. U vikile leswaku: “Handle ka ku kamberiwa loku faneleke ka mahlo hi dokodela la tsarisiweke, swiyimo swi nga ha voniwa ntsena loko ku ve ni ku lahlekeriwa lokukulu kumbe loku nga hundzukiki ka ku vona.” U tlhele a tsundzuxa leswaku u nga xavi tilense to sasekisa kumbe ta mihlovo eka vaxavisi lava nga fanelekiki, tanihi leswi ti nga vangaka mavabyi ya mahlo kumbe ku onhaka hilaha ku nga heriki.

Thema u tshikelele leswaku 80% wa vubofu bya papalateka naswona u hlohlotela maAfrika Dzonga hinkwawo ku endla swikambelo swa mahlo nkarhi na nkarhi. “I swa nkoka eka vanhu hinkwawo ku endla nkambisiso lowu heleleke wa rihanyo ra mahlo na ku vona hi dokodela la tsarisiweke kwalomu ka lembe na lembe,” ku vula yena.

Thema u tlhele a hlamusela leswaku tinghilazi to hlaya leti nga xavisiwiki hi dokodela leti humaka etikhemisi ti le nawini eka vanhu vo tlula 40 lava nga na timhaka ta ku vona leti fambelanaka na malembe kambe a ti ringanelanga eka swiphiqo leswi rharhanganeke swa ku vona. U ye emahlweni a vula leswaku: “Tinghilazi to hlaya ti tirhisiwa nkarhinyana ntsena hi vanhu lava nga ni malembe yo tlula 40 naswona a ti lulamelanga ku munhu a nga chayela hi tona.”

Swilo swa ikhonomi ya vaaki swi hoxa xandla eka vanhu lava lavaka tinghilazi to chipa, leti nga lawuriwiki. Thema u hlamusele leswaku: “Vanhu vo tala emigangeni leyi holaka mali ya le hansi va nga ha hluleka ku hakela swikambelo leswi heleleke swa mahlo ni swileriso swa dokodela. Hikwalaho ka sweswo, va hundzukela eka timakete leti nga riki enawini laha hakanyingi tinghilazi ta mahlo ti xavisiwaka hi minxavo ya le hansi.” U hlohlotele vanhu ku rhangisa rihanyo ra mahlo naswona minkarhi hinkwayo va kuma tinghilazi eka vatirhi lava nga na layisense.